Kerstlampjes

Voor ons zijn ze gemeengoed: kerstlampjes. We weten niet beter dan dat er in de woonkamer rond de Kerst een gezellige kerstboom staat met kerstlampjes als kerstverlichting. Of een reeks kerstlampjes buiten als dakgoot kerstverlichting. Maar ze waren er niet altijd. En dat kerstlampjes tegenwoordig doorgaans zo veilig en duurzaam zijn, dat was voorheen ook zeker geen gegeven.

De allereerste kerstlampjes

Martin Luther, Duits theoloog, zou de eerste zijn geweest die lampjes in z’n kerstboom zette. Hij deed dat destijds, in de 16e eeuw, met echte kaarsen die hij met een beetje kaarsvet bevestigde aan de takken. Hij zou geïnspireerd zijn geraakt door hoe de sterren buiten straalden, die heldere winternacht waarop de eerste kerstlampjes ter wereld kwamen. Zijn kinderen vonden het fantastisch, dus zette hij de gewoonte voort.

In Duitsland werden er zo voor het eerst kerstlampjes in de kerstboom geplaatst. Eerst door Luther, later breidde zich dat uit onder de hele bevolking en werd het een grote traditie. Tot de jaren 50 van de vorige eeuw werden onze kerstbomen op deze manier verlicht. Met een kaarsje, bevestigt aan de takken van de dennenboom.

Je kunt je voorstellen dat dit soort kerst lampjes niet bepaald veilig waren. De droge takken van de kerstboom vatten erg gauw vlam, zodra een kaarslichtje iets te dichtbij kwam. Dat kwam zelfs zo veel voor, dat men naast de kerstboom standaard een emmer water had staan. Voor als het weer zover was met de kerst lampjes.

De eerste elektrische kerst lampjes

Aan de andere kant van de wereld gebeurde er ondertussen iets anders. Thomas Edison, waarschijnlijk bij je bekend als uitvinder van de gloeilamp, ging aan de knutsel met kerst lampjes. Ze bestonden nog altijd niet in de elektrische vorm, maar daar ging hij rond 1880 verandering in brengen. Hij koppelde een reeks kleine gloeilampjes aan een lang elektriciteitssnoer en hing die aan zijn fabriekshal: de eerste elektrische kerstlampjes, zoals we ze nu kennen. Destijd meer bedoeld als aandachtstrekker en natuurlijk een briljante marketingactie met het oog op de door hem bedachte gloeilamp. De mensen moesten verwonderd worden door de kerst lampjes van Edison die de donkere dagen gezellige verlichten. Dat lukte hem. En hij deed nog iets: veranderde de wereld van de kerst lampjes voor altijd.

Langzaam maar zeker begonnen deze elektrische kerst lampjes van Edison namelijk door te dringen tot het grote publiek in de Verenigde Staten – én tot de kerstboom! Dat was tot op de dag dat Edward Johnson, vriend van Edison, er mee aan de slag ging namelijk nog niet gebeurd. Hij, Johnson, was op zijn beurt de allereerste die een snoer elektrische kerstlampjes rond een kerstboom wikkelde. Het waren bovendien allemaal verschillende gekleurde kerstlampjes.

Dat is precies de reden dat je gekleurde kerstlampjes vooral in de Verenigde Staten nog veel ziet, terwijl je bij ons vaker de iets meer ingetogen warm witte kerstlampjes ziet – die moeten lijken op de kaarsjes die vroeger in onze kerstbomen stonden.

Kerstlampjes kopen voor iedereen

De tijd dat de elektrische kerstlampjes er voor iedereen waren, kwam eigenlijk pas veel later. In het begin van de vorige eeuw kwamen ze voor het eerst in winkels te liggen voor particulieren. Warenhuizen, en zelfs het Witte Huis, waren wel al bezig met kerstlampjes in grote kerstbomen en aan de buitenkant van hun paden te hangen – in navolging van Edison’s kerststunt. Maar het werkelijke kerstlampjes kopen voor het grote publiek kwam pas later.

De eerste kerstlampjes in de winkel waren in kaarsvorm. Omdat we die destijds het meest associeerden met het soort lichtjes die van origine in een kerstboom horen. Later, in de tweede helft van die eeuw, ontwikkelden de kerstlichtjes zich door met andere vormen en kleuren. Tot die tijd bleven mensen vaak ook nog de originele kaarsjes in hun kerstboom zetten, omdat elektrische kerstlampjes kopen nog altijd vrij prijzig was en de kaarsjes een meer nostalgisch gevoel gaven. Bovendien waren ze dat nu eenmaal gewend, inclusief emmer water naast de boom.

Pas sinds de laatste decennia zijn we allemaal omgeschakeld naar kerstlampjes kopen zoals we ze nu kennen. En zelfs die hebben in het laatste decennium nog een flinke ontwikkeling doorgemaakt.

LED Kerstlampjes, de meest recente ontwikkeling

Ook kerstlampjes kunnen natuurlijk niet ontkomen aan de maatschappelijke opmars van energiezuinige LED verlichting. Moderne LED techniek doet de energieslurpende gloeilamp langzaamaan verdwijnen. Inmiddels zijn LED kerstlampjes zodanig doorontwikkeld en ‘volwassen’, dat ze in alle vormen en kleuren beschikbaar zijn. Niet alleen LED kerstlampjes in de koud witte variant, die de meeste mensen onterecht nog steeds associëren met LED kerstlampjes, maar zo warm wit als je maar wil – of in welke andere kleur of vorm je ook maar wil. Bolverlichting LED kerstlampjes, ijspegelverlichting LED kerstlampjes, klassieke LED kerstlampjes, netverlichting LED kerstlampjes, complete LED lichtgordijnen, kerstlampjes LED in de vorm van een opgetuigde kerstboom (zoals de Fairybell vlaggenmast kerstboom), gekleurde kerstlampjes LED, warm witte kerstlampjes LED, LED kerstlampjes op batterijen, kerstlampjes bolletjes, guirlandes vol LED kerstlampjes en zelfs kaarsvormige kerstlampjes LED die volop nostalgie uitstralen!

Inmiddels behangen we onze bomen, huizen én tuinen massaal met kerstlampjes voor buiten en binnen. Dat kan nu, zorgeloos, omdat de kerstlampjes er stukken zuiniger en veiliger op zijn geworden sinds de eerste kaarsjes in de boom en daarna de elektrische snoeren met gloeilampjes van Edison. LED kerstlampjes verbruiken maar een paar watt en zijn qua constructie beter bestendig tegen weer en wind. Geen brandgevaar en emmers met water meer nodig, dus. En je kerstlampjes de hele winter buiten hangen in een boom of aan de dakgoot is ook geen probleem als je kiest voor professionele kerstlampjes.

Zoveel kerstlampjes, zoveel kerstbomen

Het feit dat de lampjes zo veilig, duurzaam én betaalbaar zijn geworden levert ook een enorme afzetmarkt in kerstbomen op! In de Verenigde Staten alleen al, bestaan er tegenwoordig 15.000 kerstboom plantages, met in totaal 30 miljoen kerstbomen die elk jaar voor 1 miljard dollar worden afgenomen door de bevolking daar. Van zo’n zelfde soort plantage komt ook jouw kerstboom, maar dan zeer waarschijnlijk uit Duitsland of Scandinavië.

Als je zo’n kerstboom eenmaal in huis hebt, heb je meteen ongeveer 350.000 dennennaalden in bezit. Wil je je kerstboom het hele kerstseizoen door met een lekker volle bos naalden laten staan, om van het gezellige plaatje inclusief kerstlampjes te kunnen blijven genieten zonder overlast? Tip: neem dan een kerstboom met kluit en zet hem in een pot met aarde in je woonkamer. Zet de kerstboom in pot (met gaten onderin de pot) vervolgens in een diepe schaal of schotel met water. Heb je net als vroeger toch weer water bij je boom. Alleen nu om je boom te wateren, in plaats van brand te blussen.

Omdat er bij de meeste kerstbomen binnen toch water aan te pas komt (of ze nu wel of geen kluit hebben), is het slim om uit veiligheidsoogpunt bewust te kiezen voor kerstlampjes buiten. Kerstlampjes binnen zijn nu eenmaal niet geschikt om water of vocht te verdragen, wat gevaarlijke situaties kan opleveren. Nog een extra tip: houd je kerstboom binnen uit de buurt van een haard of radiator. Dit versnelt namelijk de uitdroging van je kerstboom en zorgt ervoor dat de naalden veel sneller gaan uitvallen. Ook tocht vindt een kerstboom niet fijn, bijvoorbeeld bij een deur die de hele dag vele malen open en dicht gaat. Na de feestdagen zet je je boom buiten op het terras of plant je hem in de volle grond. Wacht met planten van je kerstboom als het vriest. Zo kun je vele jaren lang heerlijk van je dennenboom genieten en hem elk jaar weer opnieuw met kerst lampjes en kerstversiering sfeervol optuigen.